Wtorkowy wieczór spędziliśmy w Ośrodku Kultury Ochoty OKO. Mieliśmy niepowtarzalną okazję uczestniczyć w projekcji filmu Macunaíma. W tajniki filmu, będącego jedną z ikon brazylijskiej kinematografii, wprowadzili nas Paweł Kucharczuk i Andre de la Cruz. Paweł to serce i silnik napędowy festiwalu Bom Dia Brasil, jeden z czołowych propagatorów kultury brazylijskiej w Polsce. Zaś Andre, który mieszka i działa w Polsce już od wielu lat, jest brazylijskim twórcą teatralno-filmowym.

Macunaíma to rzekomo “bohater bez charakteru”, jak nazywa bohatera swej książki wybitny pisarz brazylijski Mário de Andrade. Film powstaÅ‚ bowiem na podstawie 40 lat mÅ‚odszej książki o tym samym tytule. ZostaÅ‚ nakrÄ™cony w 1969 roku przez Joaquima Pedro de Andrade.

Ta niebanalna komedia doskonale wpisuje siÄ™ w nurt tropikalizmu i cinema nôvo, czerpiÄ…cych z bogatej sztuki ludowej, jednoczeÅ›nie stawiajÄ…cych sobie za punkt honoru stworzenie kinematografii prawdziwie narodowej. Macunaíma, o czym mogliÅ›my siÄ™ przekonać w trakcie projekcji, jest tego dobrym przykÅ‚adem, doskonale bowiem prezentuje rozmaite elementy, które skÅ‚adajÄ… siÄ™ na “brazylijskość”.

Macunaíma jest postacią wywodzącą się z indiańskich legend. Jednocześnie jest ucieleśnieniem istoty ambiwalentnej, nieustannie poszukującej samej siebie, uwikłanej w niekończącą się grę skrajności, gdzie naiwność miesza się ze sprytem, egoizm ze szczodrością, a sentymentalizm z cynizmem. Staje się przez to, mówiąc językiem Josepha Campbella, bohaterem o tysiącu twarzy. W jednej chwili jest próżniakiem, w innej walczy ze stereotypami i występuje przeciw społecznym konwenansom. Istnieje na różnych płaszczyznach i w rozmaitych miejscach w czasie i przestrzeni. Żyje jednocześnie w teraźniejszości i przeszłości. Rodzi się czarny, by za chwilę trafić z dżungli do miasta, gdzie w skórze białego przemierza ulice miejskiej dżungli.